Spelend leren doortrekken naar groep 3

Van leerkrachten die werken met Sil op school horen we vaak terug hoe fijn het is dat spel het uitgangspunt is bij Sil op school. We krijgen de vraag: hoe kunnen we die lijn doortrekken naar groep 3? De kinderen zijn in groep 2 gewend in hoeken te werken, ze zijn zelfstandig en zelfredzaam. In groep 3 wordt dan plotseling het roer omgegooid, met leerkrachtgestuurdonderwijs en formeel leren. Ineens wordt een andere taak-werkhouding van de kinderen verwacht. Hoe kun je kinderen een zachte landing bezorgen in groep 3 en het spelend leren doortrekken naar groep 3?

Spel stimuleert executieve functies

Tussen kinderen van ongeveer zes jaar zijn grote verschillen in taak-werkhouding. De ontwikkeling van executieve functies speelt hierbij een belangrijke rol, denk aan impulsbeheersing (inhibitie), planning en flexibiliteit. Bij de overgang van groep 2 naar 3 zijn veel scholen gericht op de cognitieve ontwikkeling van de kinderen, bijvoorbeeld op de ontwikkeling van het fonemisch bewustzijn. Natuurlijk is de cognitieve ontwikkeling van groot belang, maar een belangrijke voorspeller van succes in groep 3 zijn echter ook de executieve functies. Deze blijken zich via spel van nature het best te ontwikkelen. Middels spel leren kinderen te schakelen in emoties en komen ze in interactie met andere kinderen. Om rijping van executieve functies in groep 3 verder te stimuleren is spel dus ook in groep 3 van groot belang.

Hoe kun je spelend leren in groep 3 vormgeven?

Het is echt niet nodig om je leesmethode meteen los te laten of je hele programma om te gooien. Door te kiezen voor thematisch werken en ook te werken met andere organisatievormen, zoals hoeken, kun je spel integreren in je wekelijkse programma. Aan de hand van thema’s uit je methoden, bijvoorbeeld je aanvankelijk leesmethode, kun je het spelend leren verder uitwerken. Zowel in de brochure Spel in groep 3*, als in het e-book Spelenderwijs leren in groep 3*, wordt aangeraden om tenminste 6 weken met hetzelfde thema te werken.

Als je een thema spelend leren wil uitwerken, start je door vanuit je methode te kijken welke leerdoelen voor die periode centraal staan. Die doelen verweef je in je thema. Denk aan rekendoelen als meten en meetkunde en taaldoelen als creatief schrijven en mondelinge taalvaardigheid. Vervolgens bedenk je er geschikte inhoud en activiteiten bij. Bijvoorbeeld een restauranthoek als uitgangspunt en andere thematische activiteiten als het maken van een menukaart of het ontwerpen van een plattegrond of prijslijst van het restaurant.

Tips:

Maak een tafel met passende boeken bij je thema.
Betrek de kinderen bij het inrichten van de themahoek.
Maak een spelscript met de kinderen voor in je themahoek.

Van informeel naar formeel leren

Gaandeweg groep 3 wordt er vanuit het informele leren (spel) een soepele overgang gemaakt naar het meer formele leren. In je themaplanning kun je hiermee rekening houden door van concrete spelsituaties naar meer abstracte activiteiten zoals taal- en rekenspelletjes te gaan.

Door kinderen een rol te geven bij het neerzetten van een thema, zoals onderzoeksvragen bedenken en materialen meenemen, vergroot je hun betrokkenheid en stimuleer je hun spelvaardigheden. De thema’s van Sil op school zijn vaak prima te combineren met thema’s uit de lesmethoden van groep 3 (zie het schema hieronder).

Samen met hetzelfde thema bezig zijn zorgt voor nog meer beleving, schept mogelijkheden voor een gezamenlijke start en afsluiting en groepsdoorbrekend te werken.

Sil op school is het meest flexibele kleuterprogramma vol variatie. Wil je zelf ervaren dat spel hierin het uitgangspunt is? Bekijk het proefthema en/of neem een proeflicentie en probeer Sil op school 3 maanden gratis uit.

Dit blog is geschreven door:

Anneke Bemer, Taal- en leesspecialist CED-Groep, a.bemer@cedgroep.nl

Anke Oomens, Innovatie- en organisatieadviseur CED-Groep Jonge Kind, a.oomens@cedgroep.nl

* Bronmateriaal:
Desiree van Reeuwijk (2020). Spel in groep 3.
Linda Willemsen (2017). Spelenderwijs leren in groep 3.